Deri (Cilt) Kanserleri ile ilgili Bilinmesi Gerekenler
Deri kanserleri son yıllarda giderek artmaktadır ve ciddi bir sağlı k problemi haline gelmektedir.
Deri 2 tabakadan meydana gelmiştir.
1) Epidermis 2) Dermis
Epidermis derinin üst tabakasıdır. Vücudu dış etkenlerden korur. Su, elektrolit ve ısı kaybını önler. Dermis epidermisin altındadır. Kıl follikülleri, ter ve yağ bezleri, damarlar, sinirler bu kattadır.
Daha derinde deri altı yağ dokusu vardır.Deri kanserleri epidermisin bazal tabakası dediğimiz kısımdan veya daha üstteki hücre tabakalarından kaynak alabilir.
Deri kanserleri daha çok baş-boyunda olmakla birlikte tüm deri yüzeyinde olabilir. Vücudun güneş gören bölgeleri deri kanserlerine daha çok adaydır.
Deri kanseri riskini kimler taşır ?
Deri kanseri açısından risk altında olanlar.
1.Açık tenliler,
2.Derilerinde kolayca çillenme olanlar,
3.Çok fazla sayıda beni (nevüs) olanlar ve bunların değişik şekil ve boyutta olması,
4.Ailesinde deri kanseri bulunanlar,
5.Açık havada fazla zaman geçirenler,
6.Ekvatora yakın bölgelerde, yüksek rakımlı veya yıl boyunca yoğun güneş ışığına maruz kalanlar.
Bunların dışında,
1.Herhangi bir sebeple radyoaktif ışın tedavisi (radyoterapi) uygulamaları,
2.Uzun yıllar iyileşmeden kalan açık yaralar,
3.Katran, zift, arsenik vs. gibi kimyasal karsinojen maddelere kronik şekilde maruz kalma,
4.Kronik mikrotravmalara maruz kalma gibi nedenlerle de deri kanserleri gelişebilir.
Deri kanseri tipleri nelerdir ?
1.Epidermisteki bazal hücrelerden kaynaklanan Bazal Hücreli Kanser ( Basal Cell Carcinoma )( BHK/BCC )
2.Skuamöz (yassı)hücrelerden kaynaklanan Skuamöz Hücreli Kanser (Squamöz Cell Carcinoma) ( SHK/SCC
3.Melanositlerden (melanin üreten hücreler) kaynaklanan Malign Melanoma (MM)
BCC; en sık rastlanan deri kanseridir. Yavaş seyreder. Metastaz yapmaz. BHK nadiren hayatı tehdit eder.
SCC; sık rastlanan diğer bir deri kanseri tipidir. Dudaklar, yüz ve kulaklarda sık rastlanır. Lenf bezlerine bazen de iç organlara yayılabilir. SHK eğer tedavi edilmezse hayatı tehdit eder duruma gelir.
Deri kanserlerinin üçüncü tipi olan malign melanomalara ( MM ) daha az rastlanır. Ancak özellikle güneşli bölgelerde yaşayanlarda sıklığı giderek artmaktadır. Deri kanserlerinin en tehlikeli tipidir. Ancak erken teşhis edilirse tam olarak tedavi edilebilme şansı vardır. Teşhis ve tedavide gecikme genellikle ölümcül olmaktadır.
Benlerimden neden ve ne zaman kurtulmalıyım ?
1) Kozmetik nedenlerle,
2) Giysi ve takılarla sürekli tahriş oluyorlarsa,
3) Malign melanomaya dönüşme ihtimalleri nedeniyle cerrahi olarak çıkarılırlar.
Solar veya aktinik keratozlar ise üzerleri pürtüklü veya pullu, kahverengi veya kırmızı renkte yamalar şeklinde görülen deri tümörleridir. Genellikle derinin güneşe maruz kalan bölgelerinde görülürler. Bunların kansere dönüşme ihtimalleri vardır. Kansere dönüşme belirtileri gösterenler cerrahi olarak çıkarılmalıdırlar.
Deri kanserleri nasıl tanınır ?
2-4 haftada iyileşmeyen, kanama ve ağrı yapabilen bu türdeki lezyonların kanser olabileceklerini düşünmek gerekir.
Malign Melanoma ise genellikle bir benden veya normal olan bir deriden başlayabilir. Herhangi bir bende ortaya çıkan aşağıdaki değişiklikler kanserleşme açısından uyarı kriterleri olarak kabul edilmelidir.
1.Asimetti
2.Kenar düzensizliği
3.Değişik renk tonlarında olma
4.Üzerinde kabuklanma
5.Kanama
6.Kaşıntı
7.Çevresinde kızarıklık
8.Kıllanma artışı
9.Boyutunda anormal bir artış olması.
Bu değişikliklerden biri veya birkaçı gözlenen benler cerrahi olarak çıkarılarak cilt kanserleri açısından histopatolojik incelemeye tabi tutulmalıdır. Eğer tüm bu değişkenler size karmaşık geliyorsa şunu hatırlamak çok önemlidir.
Derinizi tanıyınız ve tepeden - tırnağa düzenli olarak muayene ediniz. Sizi şüphelendiren bir şeylere rastlarsanız hemen bir Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi uzmanına başvurunuz! Plastik cerrahlar tümörü fonksiyonel yapıyı bozmadan ve en estetik görüntüyü sağlayacak şekilde cerrahi olarak çıkartırlar. Çıkarılan dokunun histopatolojik incelemesi ile tam olarak çıkarılıp çıkarılamadığı, zeminde kalıntı kalıp kalmadığı anlaşılabilir.
Deri kanserleri nasıl tedavi edilir ?
Tedavi kanserin tipine, büyüme evresine, yerleşim yerine göre değişmektedir. Eğer kanser küçük ise işlem ayaktan, lokal anestezi altında kolayca yapılabilir. Kanser büyükse, lenf nodlarına veya vücudun başka bir bölgesine yayılmış sa büyük cerrahi işlemlere ihtiyaç duyulabilir. Deri kanserlerinde muhtemel diğer tedavi seçenekleri radyoterapi (ışın tedavisi), kemoterapi (antikanser ilaçların verilmesi)'dir. Tedavi açısından güvenilirlik, az iz bırakma ve deformasyonun en az seviyede olması/en kabul edilebilir sonucu elde etmek Plastik Cerrahınız yardımı ile sağlanacaktır.
Tedaviye başlamadan önce bu yöntemleri doktorunuzla beraber değerlendirmeli ve aşağıdaki sorulara cevaplar aramalısınız.
1.Tümörün yok edilmesi açısından hangi tedavi yöntemi daha güvenlidir?
2.Hangi seçenek size daha uygundur?
3.Sizdeki kanser tipi için ne kadar etkilidir?
4.Olası riskleri ve yan etkileri nelerdir?
5.Beklediğiniz fonksiyonel ve kozmetik sonuçlar ne kadar elde edilebilir?
Deri kanserinden korunmanın ve tekrarlamamasını sağlamanın yolları nelerdir ?
Deri kanserleri nüksedebilir. Ancak nüks riskini azaltmak veya ortaya çıkabilecek nüksün riskini azaltmak mümkündür. Bunun için:
-Doktorunuzun çağırdığı kontrollere düzenli olarak uyunuz.
-Yaz aylarında özellikle de saat 11.00-15.00 arası saatlerde güneşe maruz kalmaktan kaçınınız. Ultraviole ışınlarının su ve buluttan geçip, kum ve kardan yansıyabileceğini unutmayınız.
-Dışarda uzun süre kalmanız gerekiyorsa geniş kenarlı şapkalar ve uzun kollu elbiseler giyiniz.
-Açıkta kalan deri bölümleri için en az 15 güneş koruma faktörlü kremler kullanınız.
-Yüzdükten ve terledikten sonra da düzenli aralıklarla bu kremleri kullanmaya devam ediniz.
-Son olarak cildinizi düzenli olarak siz de muayene ediniz. Eğer herhangi bir şüpheniz varsa en kısa sürede plastik cerrahınıza başvurunuz.